Γράφει η Δανάη Γιαννάκαινα
Λογοθεραπεύτρια / φιλόλογος
Είναι αλήθεια πως ο λόγος αποτελεί σημαντικό μέσο για την επίτευξη επικοινωνίας και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Ας αναλογιστούμε μόνο πως η εκμάθηση του λόγου προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως μέσο σκέψης και να αναπτύσσει μέσω αυτής, σύνθετες νοητικές λειτουργίες. Έτσι, γίνεται κατανοητό πως η εμφάνιση αναπτυξιακής γλωσσικής διαταραχής σε ένα παιδί, η οποία πολλές φορές συνεπάγεται τη δυσκολία του στην κατανόηση αλλά και στην εύρεση των κατάλληλων λέξεων για να επικοινωνήσει λειτουργικά με το περιβάλλον του, μετατρέπει τη γλώσσα σε πηγή ματαίωσης για το ίδιο, δημιουργώντας του σύγχυση και άγχος.
Αρχικά, το παιδί που ακολουθεί τυπική πορεία γλωσσικής ανάπτυξης είναι σε θέση να συνάγει τη σημασία των λέξεων που ακούει και να επικοινωνεί ικανοποιητικά, χωρίς να καταβάλει προσπάθεια. Αντίθετα, στην περίπτωση των αναπτυξιακών γλωσσικών διαταραχών το παιδί παρουσιάζει μια απόκλιση ή καθυστέρηση από τη φυσιολογική κατάκτηση της γλώσσας, χωρίς να υπάρχει διακριτός λόγος.
Η γλωσσική διαταραχή που θα μας απασχολήσει είναι αρκετά αμφιλεγόμενη, εξαιτίας της ιδιαίτερης φύσης της. Ομολογουμένως, πλήθος μελετών έχουν διεξαχθεί για την Ειδική Γλωσσική Διαταραχή-ΕΓΔ (SpecificLanguageImpairment-SLI),η οποία είναι μια αρκετά ανομοιογενής διαταραχή, αφού το προφίλ του κάθε παιδιού ενδέχεται να διαφέρει αρκετά σε σχέση με άλλο παιδί με την ίδια διαταραχή και τα ελλείμματα να αφορούν διαφορετικούς γλωσσικούς ή γνωστικούς τομείς.
– Το ερώτημα που προκύπτει είναι εύλογο: “Πώς θα την αναγνωρίσω ;»
Ανά διαστήματα έχουν προκύψει ορισμοί χωρίς όμως μέχρι στιγμής να υπάρχει μια σαφής επεξήγηση για το τι είναι Ειδική γλωσσική διαταραχή (ΕΓΔ). Η αμφιλεγόμενη φύση της έχει οδηγήσει και σε συνεχείς αλλαγές της ορολογίας της. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, προέκυψε ως επικρατέστερος όρος, από 57 ειδικούς, ο όρος Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, αφού έχει διαπιστωθεί πως τα ελλείμματα δεν αφορούν μόνο τον γλωσσικό τομέα (Developmentallanguagedisorder-DLD).
Έτσι, η διάγνωσή της πραγματοποιείται περισσότερο με τη μέθοδο του αποκλεισμού, παρά με τα συμπτώματά της αυτά καθαυτά. Στην ουσία, αναφέρεται σε «παιδιά με καθυστέρηση ή απόκλιση από την τυπική κατάκτηση της γλώσσας, η οποία δεν είναι απόρροια κάποιας ακουστικής βλάβης, νοητικής υστέρησης, αισθητηριακού ή γνωστικού ελλείμματος, σωματοκινητικής δυσλειτουργίας, νευρολογικής ή ψυχολογικής διαταραχής και τέλος δεν οφείλεται σε κάποια κοινωνικο-συναισθηματικής φύσης διαταραχή όπως συνήθως απαντάται στην Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος». Συγκεκριμένα, η διαταραχή σημαίνει ότι το γλωσσικό έλλειμμα είναι διακριτό σε σχέση με τα αντίστοιχα ελλείμματα σε άλλες πτυχές της ανάπτυξης, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν και άλλου τύπου δυσκολίες στο παιδί όπως για παράδειγμα στις κινητικές του δεξιότητες, στη γνωστική λειτουργία, στην προσοχή και στην ανάγνωση (Hill, 2001, στο Norbury etal, 2008).
– Ποια τα ελλείμματα που εμφανίζονται στην ΕΓΔ ;
• Δυσκολίες φωνολογικής διάκρισης και ενημερότητας
• Μορφοσυντακτικού τύπου ελλείμματα όπως είναι η παράλειψη του ουσιαστικού καθώς και δυσκολίες και λάθη στην κλίση του ρήματος
• Δυσκολία στην εύρεση λέξης
• Μειωμένη περιγραφική ικανότητα
• Δυσκολία διασαφήνισης στους ορισμούς λέξεων
• προβλήματα στην εκμάθηση νέων λέξεων
• Μειωμένο εύρος προσληπτικού λεξιλογίου
• Έντονη δυσκολία στην ερμηνεία των λέξεων και τις σημασιολογικές συσχετίσειςμεταξύ τους
• Επηρεασμένη η μνήμη(συγκεκριμένα η μνήμη εργασίας), το οποίο έχει ως αποτέλεσμα επιπρόσθετες δυσκολίες στη σημασιολογική όπως και στη συντακτική ανάπτυξη.