Γράφει ο Γεώργιος Σαρλής – εκπαιδευτικός του Διά…λόγου τέχνη

Όσοι γονείς έχετε παιδάκια στη Γ’ Δημοτικού, ίσως και στη Β’ Δημοτικού, έρχεστε πρώτη φορά αντιμέτωποι με το μεγάλο άλμα που πρέπει να γίνει ως προς την κατάκτηση μαθηματικών γνώσεων, την προπαίδεια. Κάποια παιδιά δεν δυσκολεύονται καθόλου, απλά τη μαθαίνουν μία φορά και δεύτερη δεν χρειάζεται.

Στην πλειοψηφία τους όμως, οι μαθητές φαίνεται να δυσκολεύονται λίγο έως πολύ με το να μάθουν την προπαίδεια. Είμαι σίγουρος πως έχετε δοκιμάσει πολλούς και τρόπους για να τα βοηθήσετε, άλλωστε τις περισσότερες φορές δεν αρκεί μονάχα ένας.

Το βιβλίο ξεκινάει με τις προπαίδειες του 5, του 10 και του 2, ενώ κάποιος θα αναρωτιόταν γιατί δεν ξεκινάει από του 1! Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά ήδη γνωρίζουν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν ανά 2, ανά 10 και ανά 5 από την Α’ τάξη και έχουν εξασκηθεί πολύ και στην Β’ τάξη σε αυτό. Επίσης από την Α’ τάξη έχουν δουλευτεί τα διπλά αθροίσματα και στη Β’ τάξη έχει δουλευτεί πολύ η έννοια του μισού και του ολόκληρου. Οπότε τα παιδιά είναι ήδη εξοικειωμένα κι εύκολα αντιλαμβάνονται τις σχέσεις αυτές στους πίνακες της προπαίδειας.

Και επειδή το σχολείο και τα μαθήματα δεν είναι πάντα ο πιο ευχάριστος τρόπος για ν’ αφομοιώσουν τα παιδιά όσα πρέπει, προτιμήστε να κάνετε εξάσκηση στο σπίτι, με τους παρακάτω έξυπνους και πρωτότυπους τρόπους.

Πρώτος τρόπος, ο παραδοσιακός.
Οι πίνακες της προπαίδειας από το 0 ως το 10. Σε αυτή την περίπτωση, δεν θα πρέπει να έχουμε την απαίτηση από τους μικρούς μας μαθητές να μάθουν απ’ έξω την προπαίδεια, αφού η έννοια της απομνημόνευσης δεν θα πρέπει να υφίσταται στη μαθηματική διαδικασία. Τουλάχιστον ας έχετε την υπομονή να επαναλάβετε τους πίνακες πολλές φορές και με χρωματικές αντιθέσεις που θα δίνουν έμφαση στο αποτέλεσμα.

Δεύτερος τρόπος, ο τροχός της προπαίδειας.
Πάρτε χαρτόνι και φτιάξτε χάρτινους κυκλικούς δίσκους επίσης φτιάξτε παραλληλόγραμμα και κόψτε στη μέση περίπου ένα μικρό τετράγωνο, τέλος θα χρειαστείτε ένα διπλό καρφάκι ή μία πινέζα. Πάρτε τον κύκλο και γράψτε περιμετρικά τους αριθμούς από το 1 έως το 10, ενώστε το παραλληλόγραμμο με τον κύκλο στο κέντρο με το καρφάκι. Πάνω στο παραλληλόγραμμο γράψτε τον αριθμό που θέλετε από το 1 έως και το 9. Κάντε στο παιδί αυτό το παιχνίδι, καθώς γυρίζει και βρίσκει τα ζευγάρια μπορεί να προχωράει στον επόμενο αριθμό.

Τρίτος τρόπος, η βεντάλια.
Χαράξτε δέκα ή δώδεκα οριζόντιες και αντίστοιχες κάθετες γραμμές. Γεμίστε την πρώτη σειρά και την πρώτη στήλη με τους αντίστοιχους αριθμούς. Σε κάθε οριζόντια σειρά, το παιδί θα πρέπει να συμπληρώσει τα πολλαπλάσια του κάθε πρώτου αριθμού. Έπειτα, αφού τελειώσει, κάντε το χαρτί βεντάλια, διπλώνοντάς το σε κάθε στήλη. Έτσι, όταν το ρωτάτε, για παράδειγμα, πόσο κάνει 5 φορές το 5, εκείνο θα πηγαίνει στο αντίστοιχο κουτάκι και θα το βλέπει.

propaideia5

Τέταρτος τρόπος, με την τράπουλα και με τα χέρια
Με την τράπουλα , την μοιράζουμε εξίσου στα δύο και έπειτα αρχίζουμε να ρίχνουμε εναλλάξ χαρτιά. Αυτός που πρώτος θα βρει το γινόμενο των 2 αριθμών που θα εμφανιστούν ,θα κερδίσει και τις κάρτες. Νικητής θα ανακηρυχθεί αυτός που θα έχει στο σύνολο περισσότερες. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να γίνει και με την unoπροπαίδεια, ένα παιχνίδι με κάρτες και χρώματα δικής σας κατασκευής με τη βοήθεια των μικρών μας φίλων

Και με τα χέρια όμως είναι το ίδιο εύκολο, φτάνει να κρύψουμε τα δάχτυλά μας καλά πίσω από την πλάτη. Μετρήστε μέχρι το 3 και μετά εμφανίστε τα δάχτυλα. Ο πιο γρήγορος παίκτης που θα υπολογίσει το γινόμενο των αριθμών που προκύπτουν, κερδίζει.

Πέμπτος τρόπος, τραγούδια με προπαίδεια
Ένας πολύ διασκεδαστικός τρόπος εκμάθησης της προπαίδειας. Μάθετε τους στίχους και απλά τραγουδήστε! Και πιστέψτε με δεν θα καταλάβουν ούτε τα ίδια πόσο εύκολα θα την μάθουν απέξω και ανακατωτά! Στο διαδίκτυο θα βρείτε μεγάλη ποικιλία τραγουδιών και για τον πιο απαιτητικό ακροατή. Ενδεικτικά : Η προπαίδεια του 2 τα ποντίκια στο ψυγείο, η προπαίδεια του 8 μυρμήγκια στο σχολείο παίζουνε κρυφτό.

Έκτος τρόπος, η μαγική μπάλα
Για το συγκεκριμένο παιχνίδι, θα χρειαστείτε μόνο προσοχή και δεξιοτεχνία! Κόψτε ένα χαρτί Α4 σε τετράγωνο σχήμα. Στη συνέχεια, διπλώστε τις 4 γωνίες του προς το κέντρο, καθώς και τις κάτω γωνίες του κάθε τριγώνου προς τα έξω. Έπειτα, γυρίστε το χαρτί από την αντίθετη πλευρά και επαναλαμβάνετε την ίδια διαδικασία. Στο τέλος, διπλώνετε δύο φορές στη μέση για να σχηματιστούν τα «κρατήματά» σας. Τώρα ήρθε η ώρα να γεμίσετε την μαγική σας μπάλα με αριθμούς! Στα μπροστινά κομμάτια χαρτί που θα είναι ορατά στο παιδί, θα γράψετε την πράξη που θέλετε να υπολογίσει και το αποτέλεσμα στο πίσω μέρος του. Αφού σας δώσει την απάντηση, θα γυρίσετε το χαρτί για να σας αποκαλύψει η μαγική μπάλα αν μάντεψε σωστά.

Έβδομος τρόπος, προπαίδεια με ασκήσεις και κύκλους
Στο κέντρο του κύκλου υπάρχει ο αριθμός της προπαίδειας που μας ενδιαφέρει και περιφερειακά υπάρχουν οι υπόλοιποι αριθμοί. Το παιδί θα πρέπει να συμπληρώσει τον κύκλο με τα σωστά αποτελέσματα. Μια παραλλαγή αυτού του παιχνιδιού, είναι και η χρήση στόχων μέσα στους οποίους οι μαθητές συμπληρώνουν τα ζητούμενα ψηφία για να φτάσουν στο τελικό αποτέλεσμα.

Όγδοος τρόπος, ο τελευταίος και αγαπημένος μου τρόπος
Με αυτόν, πρέπει να γίνει κατανοητό στα παιδιά, ότι ο πολλαπλασιασμός, είναι η σύντομη πράξη της πρόσθεσης και ότι ακόμη, από το μισό μπορώ να βρω το ολόκληρο και ανάποδα. Το μόνο που χρειάζεστε είναι μαρκαδόροι. Σε κάθε δάχτυλο του χεριού, γράφω με διαφορετικό χρώμα το αποτέλεσμα του γινομένου του αριθμού που εκτελώ. Για παράδειγμα, εάν αποφασίσω ότι σήμερα θέλω να ασχοληθώ με την προπαίδεια του 4, τότε στο πρώτο του δάχτυλο θα γράψω 4, στον δείκτη του 8 και στον μέσο 12. Αντίστοιχα λειτουργώ και στα άλλα. Έτσι κατά τη διάρκεια της ημέρας θα μπορεί να έχει άμεση οπτική επαφή με κάθε γινόμενο του αριθμού.

Εκμεταλλευτείτε την αγάπη των παιδιών για τη μάθηση μέσα από τα παιχνίδια. Να είστε ευφάνταστοι και πρακτικοί σε οτιδήποτε και εάν προσπαθήσετε να πράξετε μαζί τους. Η προπαίδεια βασάνιζε, βασανίζει και θα συνεχίσει μάλλον να βασανίζει πολλούς. Πριν την αποστήθιση, πρέπει να καταλάβουν ότι το κάθε γινόμενο προκύπτει από τοπροηγούμενό του,προσθέτοντας κάθε φορά τονίδιο αριθμό. Έτσι, θα μπορούν να υπολογίζουν κάθε γινόμενο, ακόμα κι αν δεν το θυμούνται απ’ έξω, “πατώντας” σε κάποιο που είναι ήδη γνωστό.