Της Μαρίας Κώστα Ζώτου Ειδική Παιδαγωγός MSc, Επιστημονικά Υπεύθυνη στα Διεπιστημονικά κέντρα «Δια…λόγου Τέχνη»
Η Σχολική Ετοιμότητα αποτελεί εκέινο το επίπεδο (φυσικής/σωματικής, ψυχοκοινωνικής/συναισθηματικής, γλωσσικής/γνωστικής) ανάπτυξης του παιδιού, που του παρέχει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί με επιτυχία στις σχολικές απαιτήσεις .
Το μοναδικό επίσημο κριτήριο εισαγωγής των παιδιών στην Α΄ δημοτικού είναι η ηλικία. Όμως το πιο σημαντικό κριτήριο θα έπρεπε να είναι η δυνατότητα του παιδιού να ανταποκριθεί στα μαθήματα και τις σχολικές του υποχρεώσεις ως μαθητής. Έτσι, γίνεται λόγος για τη Σχολική Ετοιμότητα.
Ποιες συμπεριφορές του παιδιού (στη νηπιακή ηλικία) πρέπει να μας προκαλούν ανησυχία;
• Δεν είναι σε θέση να προφέρει σωστά τα φωνήματα
• Δεν είναι σε θέση να βρει τα φωνήματα που απαρτίζουν μία λέξη
• Δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε σύνθετες εντολές
• Δεν μπορεί να ξεχωρίσει το αριστερό από το δεξί
• Δεν γνωρίζει τοπολογικές/ποσοτικές έννοιες
• Δεν ακολουθεί όρια/κανόνες
• Δεν μπορεί να χρησιμοποιεί πολυσύλλαβες λέξεις
• Κομπιάζει κατά τη ομιλία
• Δεν μπορεί να οργανώνει με επιτυχία τις σκέψεις του και να τις τοποθετήσει σε λογική σειρά
• Δυσκολεύεται να αφηγηθεί ένα περιστατικό ή να περιγράψει ένα πρόσωπο/αντικείμενο κ.α.
• Δυσκολεύεται να αποστηθίσει
• Δεν κρατά με σωστό τρόπο το μολύβι του
• Δε μπορεί να ολοκληρώσει μια εργασία
• Δεν μπορεί να παρακολουθήσει το θέμα της συζήτησης ή/ και δεν μπορεί να συμμετέχει στο διάλογο
• Δεν ολοκληρώνει τις εργασίες του
• Δυσκολεύεται να ενταχθεί στην ομάδα των συνομήλικων του
Ο έγκαιρος εντοπισμός των παραπάνω δυσκολιών μπορεί να οδηγήσει στην αποκατάστασή τους και έτσι να μην αναπτυχθούν διαταραχές στο λόγο, στη μάθηση ή/ και στη συμπεριφορά του παιδιού.
Πότε πρέπει να κάνουμε τεστ Σχολικής Ετοιμότητας;
Ο ιδανικός χρόνος για τη χορήγηση του εν λόγω τεστ είναι πριν την εισαγωγή του παιδιού στο σχολικό πλαίσιο.
Ποιοι μπορούν να χορηγήσουν τη Σχολική Ετοιμότητα;
Η Σχολική Ετοιμότητα μπορεί να χορηγηθεί στα ΚΕΔΔΥ, σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Ψυχοπαιδαγωγικές Μονάδες και φυσικά σε Ιδιωτικά Κέντρα.
Η αξιολόγηση έδειξε ότι το παιδί μου δεν είναι σε θέση να προαχθεί στην επόμενη τάξη. Τι γίνεται;
Τοπαιδί μπορεί να αρχίσει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα, το οποίο θα έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί ατομικά, έτσι ώστε να το βοηθήσουμε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα σχολική χρονιά. Βεβαίως εάν οι δυσκολίες που συναντά το παιδί είναι πάρα πολλές και δεν επαρκεί το χρονικό διάστημα τότε μπορεί να εξεταστεί και το ενδεχόμενο της επαναφοίτησης του παιδιού στο νηπιαγωγείο.
Για ποιο λόγο πρέπει να πραγματοποιηθεί η επαναφοίτηση;
Μέσω της επαναφοίτησης παρέχεται περισσότερος χρόνος στη θεραπευτική παρέμβαση , ώστε το παιδί να προετοιμαστεί πλήρως για τη μετάβασή του στην επόμενη σχολική τάξη.
Ποια διαδικασία απαιτείται ώστε το παιδί μου να επαναλάβει την ίδια τάξη;
Η εν λόγω διαδικασία πραγματοποιείται από το ΚΕΔΔΥ, που δίνει την εντολή και παρέχει την ανάλογη επίσημη έγγραφη απόφαση.
Μπορούν να προκληθούν ψυχολογικά προβλήματα στο παιδί μου εξαιτίας της επαναφοίτησης;
Όχι, δεν μπορούν να δημιουργηθούν στο παιδί τέτοια θέματα εάν λάβει κατάλληλη ενημέρωση σχετικά με την οποία θα του τονίζεται ότι η επαναφοίτηση δεν έχει αρνητικές συνέπειες. Αντιθέτως, ένα παιδί το οποίο δεν είναι έτοιμο να προαχθεί στην επόμενη τάξη αλλά παρόλα αυτά προάγεται θα το κυριεύει ένα συνεχόμενο στρες, θα καταλάβει ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σχολικές απαιτήσεις αλλά και στις προσδοκίες των γονέων του, με συνέπεια να οδηγηθεί σε σχολική άρνηση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μη αποδεκτή συμπεριφορά ίσως και σε ψυχοσωματικές/ψυχολογικές εκδηλώσεις.
Με βάση τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι υπάρχει τρόπος να ελέγξουμε αν το παιδιά μας είναι έτοιμα να πάνε στο Δημοτικό σχολείο. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι καλός μαθητής είναι ο έτοιμος μαθητής, κάτι το οποίο δεν κρίνεται αποκλειστικά και μόνο από την χρονολογική ηλικία του παιδιού.